Barbara Kosmowska – „ Niechciana”, Diane Chamberlain – „ Zatoka o północy”

20 października odbyło się kolejne spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki działającego przy GBP w Haczowie. Tym razem omawiałyśmy dwie książki o bardzo podobnej tematyce obyczajowej, jednakże osadzone w odmiennych realiach społecznych i kulturowych. Pierwsza z nich to powieść Barbary Kosmowskiej pt. „Niechciana”, adresowana głównie do młodzieży starszej, a druga to popularna powieść amerykańskiej autorki Diane Chamberlain,  zatytułowana „Zatoka o północy.”

Barbara Kosmowska  po raz kolejny odważnie analizuje trudne  kwestie społeczne takie jak: przemoc w rodzinie, uzależnienia, wczesne macierzyństwo, sieroctwo, także to emocjonalne i wyobcowanie. Obdarzona nie tylko talentem pisarskim, ale ogromną wrażliwością na ludzką krzywdę i niesprawiedliwość bardzo umiejętnie odmierza granicę pomiędzy dobrem a złem oraz pomiędzy prawdą a kłamstwem. Jest również wspaniałym pedagogiem i psychologiem, dlatego umie dodawać odwagi zwłaszcza tym, którzy stają przed jakimś skomplikowanym wyborem życiowym. Do swoich powieści dodaje ponadto szczyptę dobrego i zdrowego humoru, który łagodzi i niweluje negatywne emocje wprowadzając czytelnika w przyjacielski i pogodny nastój.

Zarówno u Barbary Kosmowskiej jak i u Dianie Chamberlain dramaty, które spotykają młodych ludzi są wynikiem braku dojrzałości oraz braku należnego wsparcia ze strony dorosłych. Kasia główna bohaterka książki pt. „ Niechciana” znajduje się dokładnie w takiej sytuacji. Niechciana ciąża staje się dla niej ciężarem nie do udźwignięcia, ponieważ zostaje z tym uczuciem sama. Poczucie winy, które szybko daje o sobie znać powoduje silny lęk i bezradność. Osoby, które w jej mniemaniu uchodziły za oddanych przyjaciół tak naprawdę okazały się skrytymi egoistami. Również jej rodzice zajęci głównie robieniem kariery zawodowej, mający wygórowane ambicje i oczekiwania względem córki nie widzą swoich błędów i braków wychowawczych, ale ślepo brną do zamierzonego celu. Są skupieni wyłącznie na sobie, zajęci szukaniem korzyści materialnych, dbający przy tym o wątpliwy prestiż w środowisku społecznym i zawodowym. Silnym obciążeniem psychicznym dla dziewczyny stają się złośliwe komentarze, zamieszczane na portalach internetowych. Dziewczyna  pozostająca w embrionalnej pozie, będąca  tłem okładki, doskonale oddaje stan ducha skrzywdzonej i zagubionej nastolatki. Czy Kasia poradzi sobie z uczuciem odrzucenia, bezlitośnie podsycanym ogniem bezlitosnej krytyki? Czy znajdzie się ktoś, kto zauważy zagubioną i samotną dziewczynę?

                                                                  „Te łzy więzione pod po­wieką naj­więcej nas pieką J.I. Sz.”

Druga powieść pt. „ Zatoka o północy” jest również powieścią obyczajową z kryminalnym wątkiem w tle. Dianie Chamberlain udowodniła, że literatura popularna może również koncentrować się na tematach istotnych i nie musi być jedynie próbą taniego moralizowania. Autorka wyodrębnia, bowiem kilka poważnych problemów społecznych takich jak: rasizm, klasowość, nadmierne zapatrzenie w ideologie oraz wszelkie odcienie fanatyzmu i uprzedzeń. Zachowuje przy tym właściwe proporcje i nie narzuca odbiorcy swoich przekonań. Problemy rozbitych rodzin, gwałty na nieletnich, przedwczesne macierzyństwo, przyzwolenie społeczne na akty zbiorowej nienawiści to tylko niektóre z podejmowanych przez nią poważnych tematów. Motywem przewodnim tej powieści jest rodzinna tajemnica skrywana przez czterdzieści lat, która po długim okresie uśpienia daje o sobie znać ze zdwojoną siłą. Czy rodzina sprosta trudnemu wyzwaniu, które przed nią niespodziewanie stanęło? Czy rany zadane w dzieciństwie da się jeszcze uleczyć? Zarówno w pierwszej jak i w drugiej powieści u podstaw rodzinnych tragedii leży kłamstwo i fałszywe oskarżenie, pomówienie, które potrafi zniszczyć nawet najsilniejsze uczucie i zabić każde najpiękniejsze marzenie.

Zaprezentowane przez nas powieści nie są na pewno tak zwaną literaturą wysoką, niemniej jednak warto po nie sięgnąć chociażby z uwagi na to, że śmiało demaskują bolesne i nierzadko przemilczane sprawy. Są one niejako dowodem na to, że warto traktować nastoletniego czytelnika, jako osobę wyposażoną w intelekt, emocje i odczucia bliskie każdemu człowiekowi, w tym wypadku człowiekowi będącemu w bardzo wyjątkowym okresie swojego życia i oczekującego od najbliższego otoczenia więcej zrozumienia i miłości. Książki te na nowo przypominają nam o tym, że często pytanie ma więcej, niż jedną odpowiedź, że na każdy problem da się spojrzeć z różnych stron. Analiza takich oraz podobnie zagmatwanych sytuacji losowych może nam podpowiedzieć, że istnieją inne sposoby rozwiązywania konfliktów niż przemoc. Takie są nasze wrażenia i odczucia, których treść pozwalam sobie uchwycić i zapisać, ponieważ jak powiedział polski poeta, satyryk:

„ Mi­mo naj­szyb­szych sa­molotów, do wczo­raj nie ma już powrotu… J. I. Sz.„

                                    Grażyna Serafin